Ieder jaar stond het weer trouw in de krant: “de maalfeesten gaan beginnen”. Tegenwoordig zullen er maar weinig mensen zijn die nog weten wat dat te betekenen had, maar destijds was het voor het merendeel van de Nederlandsch-Indische bevolking een bekend begrip.

Het maalfeest was de aftrap van de oogst en vond in de regel in het voorjaar plaats op de suikerfabrieken. Alle fabrieksemployees en hun gezinnen waren welkom op het terrein voor een gezellig samenkomen.

Al in 1874 schreven de kranten over maalfeesten: “4 juni, hier in de nabijheid op een der suikerfabrieken [vond] een maalfeest [plaats]. Tal van genoodigden waren in de woning van den administrateur vereenigd. In optocht ging het naar de smaakvol gedekoreerde fabriek, waar muziek zich liet hooren”.

Door de jaren heen groeide het eendaags feest uit tot drie dagen vol vertier. De opening was doorgaans overal hetzelfde: de Europese kinderen haalden met de stoomlocomotief het suikerriet op van een van de velden, bij terugkomst kregen de volwassen Europeanen een rietsteel in de hand en een glas wijn in de andere. Na een toast op een goede suikercampagne (oogstseizoen), liep iedere volwassene met zijn of haar rietsteel naar de verwerkingsmachine en wierp deze in de machine geworpen, waarna het verwerkingsproces van start ging. Na de laatst geworpen steel volgde een selamatan besar (offermaal met een gebed) door de Inlandse bevolking.

Ieder jaar leek het feest groter te worden, kosten noch moeite werden gespaard. De fabriekshal was versierd, eet- en drinkkraampjes waren geregeld en muziek en later zelfs film waren aanwezig. Het was een feest om ieder jaar weer naar uit te kijken. De mannen gingen gekleed in pak, voor de vrouwen leek het soms een modewedstrijd.

Aan het eind van de jaren twintig kwam er een rem op de groei van de feesten. De wereldwijde economische crisis raakte ook de suiker. Personeel kwam op wachtgeld te staan of werd ontslagen. Toen een decennium later de oorlogsdreiging groeide, stopte de feesten in het geheel, om pas na de oorlog een doorstart te vinden.

Bent u bekend met het maalfeest? Heeft u of een van uw familieleden er een bijgewoond? Zijn daar nog foto’s van?