Schieten met een karabijn door Wiek op een schijf op de schietbaan te Tjimahi, KITLV 46332.

Stakingen in de suiker

 

Schietvereniging de oplossing?

(verhaal van 24-09-2025)

De suikerindustrie, een welvarend onderdeel van de koloniale maatschappij. Het was de plaats waar werken en wonen goed samengingen. Doordat er allerlei faciliteiten aanwezig waren, groeide het uit tot een kleine samenleving. Toch was het leven er niet altijd rustig.

 

In De locomotief van 31 oktober 1935 memoreerde de heer Münch aan zijn tijd in de suiker. Hij was op verschillende ondernemingen geplaatst en uiteindelijk geëindigd als administrateur van de onderneming Kemanglen te Slawi bij Tegal. Hij beschreef zijn mooie momenten, maar ook de mindere kanten, waaronder:

 

Omstreeks […] 1918-1919 begon er onrust onder het fabriekspersoneel te komen, dat belachelijke eischen ging stellen. En hoewel er verschillende maatregelen werden ingevoerd welke de leefomstandigheden van het personeel aanmerkelijk verbeterden, dreigden er op verschillende fabrieken stakingen uit te breken.

 

Ondernemingen namen voorzorgsmaatregelen om eventuele stakingen voor te zijn of de kop in te drukken. Zij luisterden naar de verzoeken van het personeel en kwamen deels met oplossingen. Daarnaast sloten fabrieken in het Cheribonse, Tegalse en Pekalonganse een anti-werkstakingsovereenkomst. Daarin legden zij vast dat wanneer stakingen voor problemen bij de ene onderneming, de andere vervangend personeel zouden sturen. De kosten werden gedekt door een door hen opgericht fonds.

Het nut hiervan bleek al snel op Kalimati bij Pekalongan. Met spoed werd Europees en Inlands personeel van het nabijgelegen Petaroekan per vrachtauto gebracht, waarna de staking snel voorbij was. Korte tijd later werd de Java Suiker Werkgevers Bond opgericht, die voor de gehele industrie hetzelfde beoogde als de overeenkomst. Zo werden stakingen op Doekoewringin en Kemanglen snel gestopt.

 

Desalniettemin was er nog een andere maatregel bedacht, vooral om stakingen snel te beëindigen: de oprichting van schietverenigingen. Het was gelukkig niet nodig om dit te gebruiken. Voor de medewerkers was het echter een extra ontspanningsvorm, waarmee de kleine samenleving verder groeide. Verschillende kranten versloegen in de opvolgende jaren de uitkomsten van schietwedstrijden. Het was onverwacht een succes.